Jak wygląda dieta w dnie moczanowej?
Czym jest choroba? Jakie produkty można jeść w diecie moczanowej, a których należy unikać? Co to są puryny i jak wygląda dieta niskopurynowa? Odpowiedzi na powyższe pytania oraz jak powinna wyglądać dieta w dnie moczanowej znajdziesz we wpisie.
Czym jest choroba?
Dna moczanowa (zwana także skazą moczanową lub podagrą) jest rodzajem zapalenia stawów, który spowodowany jest nadmiernym gromadzeniem kwasu moczowego we krwi.
Kwas moczowy krąży po organizmie gromadząc się w tkankach i stawach (w postaci kryształków) powodując dolegliwości bólowe, zaburzenia funkcjonowania nerek, a nawet może powodować powstawanie kamieni nerkowych.
Charakterystyczną cechą choroby jest występowanie nawracających stanów zapalnych stawów, którym towarzyszy ból, zaczerwienienie, tkliwość, wzrost temperatury i obrzęk.
Odpowiednia dieta niskopurynowa pomoże zniwelować skutki choroby, a celem leczenia dietetycznego jest trwałe obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi.
Na co zwrócić uwagę w leczeniu choroby?
Główną zasadą leczenia dietetycznego dny moczanowej jest ograniczenie podaży związków purynowych z zewnątrz tj. z pokarmem (dieta niskopurynowa).
Puryny to związki znajdujące się w produktach spożywczych (szczególnie bogatych w białko), które przekształcają się w kwas moczowy.
Przydatny może okazać się dzienniczek żywieniowy.
- Bowiem zapisywanie produktów, które znalazły się w codziennym jadłospisie może pomóc w kontrolowaniu zawartości kwasu moczowego w diecie oraz w wyeliminowaniu produktów, które powodują objawy.
- U osób z dną zaleca się ograniczenie puryn do max. 300 mg. Strony oraz aplikacje na których można sprawdzić zawartość kwasu moczowego to:
- https://uasure.pl/tabela-zawartosci-puryn
- https://kalkulatordietetyczny.pl/tabela
- oraz aplikacja GOUT DIET.
Zalecenia żywieniowe w dnie moczanowej
- Postaraj się spożywać 4-5 posiłków w regularnych odstępach czasu (co 3-4h ). Ostatni posiłek zaplanuj co najmniej 3h przed snem, ponieważ kwas moczowy może gromadzić się podczas snu.
- Wybieraj odpowiednie źródła białka.
Ogranicz spożycie mięsa, ryb oraz owoców morza. Wybieraj te z jak najniższą zawartością puryn. Bezpieczniejszymi źródłami białka będą produkty tj. chude produkty mleczne, warzywa strączkowe oraz jaja.
Dziennie spożywaj maksymalnie 170g produktów mięsnych i/lub ryb. - Zwiększ ilość węglowodanów w diecie.
Wzmagają one wydalanie moczanów z organizmu. Wybieraj produkty pełnoziarniste, które będą także źródłem błonnika.
Zwiększ spożycie owoców jagodowych oraz wiśni. Możesz rozważyć wypijanie koncentratu lub soku z wiśni (niesłodzonego). - Zmniejsz ilość spożywanych tłuszczów w diecie.
Wybieraj roślinne źródła tłuszczów, należą do nich: oleje roślinne, oliwa z oliwek, orzechy i pestki. Ogranicz do minimum spożycie tłuszczów trans, które znajdziesz w przetworzonym jedzeniu, fast foodach oraz w przekąskach typu chipsy. - Wypijaj ok. 3l płynów dziennie.
Dzięki odpowiedniemu nawodnieniu wspomożesz wydalanie kwasu moczowego. W zdecydowanej większości należy wybierać wodę. Dodatek cytryny do wody wzbogaci smak, ponadto wit. C obniża hiperurukemię. Oprócz wody dozwolone są również herbaty ziołowe i owocowe, kompoty (w szczególności z czereśni i wiśni) oraz w ograniczonej ilości czarna herbata oraz kawa. - Pamiętaj o odpowiednim wyborze technik kulinarnych.
Odpowiedni sposób obróbki cieplnej może zmniejszyć zawartość puryn w potrawie. Podczas gotowania w dużej ilości wody dość spora ilość związków purynowych przenika do niej. Oprócz gotowania możesz również gotować na parze, piec w folii lub zastosować duszenie bez dodatku tłuszczu. Unikaj smażenia potraw.
- Zwróć uwagę na odpowiedni wybór technik kulinarnych.
Dzięki temu możesz zmniejszyć zawartość puryn w potrawie. Podczas gotowania w dużej ilości wody dość spora ilość związków purynowych przenika do niej. Oprócz gotowania możesz również gotować na parze, piec w folii lub zastosować duszenie bez dodatku tłuszczu. Unikaj smażenia potraw. - Utrzymuj prawidłową masę ciała.
Pomoże to uniknąć innych skutków ubocznych choroby. Unikaj gwałtownych spadków masy ciała. - Wybieraj umiarkowany wysiłek fizyczny.
Aktywność fizyczna stanowi podstawę zdrowego stylu życia. Wybieraj wysiłek fizyczny, który będzie sprawiać Tobie przyjemność.
Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego, ponieważ może on prowadzić do powstawania nadmiernej ilości kwasu moczowego. Na początek możesz zacząć od spacerów, jazdy na rowerze lub jogi, które również może redukować stres. - Zrezygnuj ze spożywania alkoholu oraz z palenia papierosów.
Szczególnie dużą zawartość związków purynowych ma piwo. Alternatywą może być wypicie lampki wina raz na jakiś czas. - Przy ostrym napadzie dny moczanowej zalecana jest dieta bezmięsna, kleikowa. W tym przypadku w szczególności trzeba zadbać o odpowiednie nawodnienie (co najmniej 3 litry wody dziennie). W tym okresie warto wprowadzić wody alkaliczne. W diecie powinny znaleźć się ciemne owoce tj. wiśnie i czereśnie, które poprzez związki fenolowe przyspieszają wydalanie kwasy moczowego.
Suplementacja w dnie moczanowej
- Witamina D – szczególnie zwróć uwagę na suplementację od września do kwietnia. W tym okresie w naszej strefie klimatycznym nie ma za dużo słońca, które jest potrzebne do syntezy witaminy D przez skórę. Warto zbadać jej poziom żeby ustalić najodpowiedniejszą dawkę suplementacji, zalecane profilaktyczne dawki witaminy D wynoszą 800-2000 IU/24h, a w przypadku osób otyłych – 4000 IU/24h.
- Witamina C – wpływa na redukcję stanów zapalnych. W pierwszej kolejności należy zadbać o odpowiednią ilość podaży witaminy C w diecie. Jeśli jednak w okresie zimowym mamy mniejszy dostęp do jej źródeł i mamy za małą jej podaż warto rozważyć jej suplementację. Źródłem witaminy C są m.in.: papryka, pomidory, natka pietruszki, porzeczki, truskawki, jagody, owoce dzikiej róży, maliny.
- Kwasy omega 3 – w diecie niskopurynowej ograniczamy spożycie produktów, które są ich źródłem (ryby), więc warto rozpatrzyć suplementację.
Produkty, których należy unikać
Produkty, które należy unikać w leczeniu i zapobieganiu dny moczanowej to:
- ryby: dorsz, karp, łosoś, makrela, pstrąg, sandacz, sardynki, szproty wędzone, śledź,
- mięsa: cielęcina, jagnięcina, wołowina, wieprzowina, kurczak pieczony kurczak pierś, udko, wątróbka i inne podroby, gęś zając,
- warzywa: brokuły, brukselka, kalafior, groszek zielony, kukurydza, por, szpinak, papryka, dynia, fasolka szparagowa, fasola biała, groch, kapusta włoska i czerwona.
- grzyby: boczniaki, borowiki, pieczarki, drożdże,
- owoce: banan, rabarbar,
- piwo.
Jeżeli cierpisz na dnę moczanową i nie wiesz jak zbilansować odpowiednio swoją dietę, skorzystaj z indywidualnej współpracy dietetycznej.